Trung Quốc, không phải Mỹ, trở thành câu chuyện giải pháp khí hậu chính năm 2025

Trung Quốc, không phải Mỹ, trở thành câu chuyện giải pháp khí hậu chính năm 2025

2025-12-15Business
--:--
--:--
Tâm Họa Mi
Chào buổi sáng quatdienna thân mến. Mình là Tâm Họa Mi đây, và chào mừng bạn đến với Goose Pod. Hôm nay là Thứ Hai, ngày 15 tháng 12, bây giờ là 11 giờ 38 phút. Một ngày đầu tuần tuyệt vời để chúng ta cùng ngồi lại và bàn về những câu chuyện đang thay đổi thế giới quanh ta. Chị đẹp cảm thấy hôm nay năng lượng tràn trề lắm luôn á.
Sâm Uyên Bác
Chào quatdienna, tôi là Sâm Uyên Bác. Rất vui được đồng hành cùng bạn và Tâm trong số Goose Pod hôm nay. Chủ đề của chúng ta không chỉ nóng hổi mà còn mang tính lịch sử: Trung Quốc, không phải Mỹ, trở thành câu chuyện giải pháp khí hậu chính năm 2025. Thật tuyệt vời khi chúng ta có cơ hội mổ xẻ vấn đề này.
Tâm Họa Mi
Nghe cái tựa đề thôi là thấy 'ngược đời' rồi nha anh Sâm. Hồi xưa giờ mình cứ nghĩ Mỹ mới là anh cả, là siêu cường dẫn đầu mọi thứ, nhất là mấy cái công nghệ cao siêu để cứu trái đất chứ. Sao giờ gió đổi chiều nhanh dữ vậy? Chắc chắn là có uẩn khúc gì đó nè.
Sâm Uyên Bác
Đúng là gió đã đổi chiều, theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng đấy Tâm ạ. Câu chuyện bắt đầu tại một thị trấn ven biển tên là Eureka ở California. Hãy tưởng tượng một bờ biển đầy sương mù, cách Vịnh Humboldt khoảng 20 dặm. Ở đó có một kế hoạch xây dựng các tuabin gió khổng lồ ngoài khơi để cung cấp điện cho hơn hai triệu ngôi nhà Mỹ.
Tâm Họa Mi
Nghe lãng mạn và hoành tráng quá chừng. Cung cấp điện cho hai triệu hộ gia đình là con số không nhỏ đâu nha. Chắc là dân ở đó họ phấn khởi lắm, kiểu như sắp đổi đời nhờ năng lượng sạch, vừa bảo vệ môi trường vừa có công ăn việc làm. Tuyệt vời!
Sâm Uyên Bác
Đáng lẽ là như vậy. Chris Mikkelsen, giám đốc điều hành của Khu Cảng Vịnh Humboldt, đã từng rất hy vọng. Ông ấy nói dự án bến cảng để lắp ráp tuabin đã sẵn sàng khởi công vào năm 2026. Nhưng rồi, tin sét đánh ngang tai ập đến vào tháng 8 vừa qua. Chính quyền Trump đã hủy bỏ hơn 426 triệu đô la tiền tài trợ liên bang cho cảng này.
Tâm Họa Mi
Trời đất ơi! 426 triệu đô la? Một con số khổng lồ bị cắt cái rụp. Vậy là bao nhiêu công sức, bao nhiêu hy vọng của người dân ở đó tan thành mây khói hết sao anh? Tự nhiên chị đẹp thấy xót xa ghê gớm. Lý do là gì mà họ lại làm gắt như vậy chứ?
Sâm Uyên Bác
Lý do chính trị là chủ yếu. Chính quyền Trump coi năng lượng tái tạo là rủi ro và không đáng tin cậy. Họ gọi đó là 'Trò lừa đảo năng lượng xanh'. Trong khi Mỹ đang đi giật lùi và 'cất bút' không làm nữa như lời ông Mikkelsen nói, thì ở bên kia bờ Thái Bình Dương, Trung Quốc đang tăng tốc khủng khiếp. Câu trả lời cuối cùng của bạn là gì khi nghe tin Trung Quốc chiếm tới 74% tổng số dự án điện gió và mặt trời quy mô lớn đang xây dựng trên toàn cầu?
Tâm Họa Mi
Bảy mươi tư phần trăm á? Anh Sâm có đọc nhầm số không đó? Nghĩa là cứ 4 cái tuabin hay tấm pin mặt trời đang xây trên thế giới thì 3 cái là ở Trung Quốc rồi. Con số này làm em choáng váng thật sự. Vậy còn Mỹ thì sao anh? Chắc cũng phải được hai, ba mươi phần trăm chứ hả?
Sâm Uyên Bác
Rất tiếc phải làm em thất vọng. Mỹ chỉ chiếm vỏn vẹn 5,9%. Một sự chênh lệch không thể tin nổi. Li Shuo, giám đốc Trung tâm Khí hậu Trung Quốc tại Asia Society, đã nói rằng không thể có sự tương phản nào mạnh mẽ hơn thế. Trong nửa đầu năm nay, Trung Quốc đã xây dựng lượng điện mặt trời nhiều hơn cả phần còn lại của thế giới cộng lại.
Tâm Họa Mi
Nghe mà thấy tủi thân giùm cho mấy bác làm năng lượng bên Mỹ ghê. Mà nhắc tới năm 2025, em nhớ Tạp chí Time vừa vinh danh những người kiến tạo AI là Nhân vật của năm. Cả thế giới cứ mải mê nói về AI, về trí tuệ nhân tạo, nhưng hình như cái câu chuyện về khí hậu này nó cũng quan trọng không kém, thậm chí còn cấp bách hơn ấy chứ.
Sâm Uyên Bác
Nhận xét sắc sảo lắm Tâm. Trong khi chúng ta bị cuốn theo cơn sốt AI và những hào quang công nghệ số, thì nền tảng vật lý của sự sống là khí hậu và năng lượng đang âm thầm tái cấu trúc trật tự thế giới. AI cần năng lượng, rất nhiều năng lượng. Và ai nắm giữ nguồn năng lượng sạch, rẻ và dồi dào, người đó sẽ nắm giữ tương lai. Trung Quốc đang đặt cược tất cả vào đó.
Tâm Họa Mi
Đúng là cái gì cũng có nguyên do của nó. Nhưng mà anh ơi, tại sao lại có sự khác biệt một trời một vực như vậy? Mỹ cũng giàu, cũng giỏi công nghệ, sao lại để thua trên sân nhà như thế? Chắc không phải tự nhiên mà Trung Quốc họ bứt phá được như vậy đâu ha?
Sâm Uyên Bác
Đó là một câu chuyện dài hơi, không phải chuyện một sớm một chiều. Jeremy Wallace, giáo sư tại Đại học Johns Hopkins, đã nhận định rất chua chát rằng: 'Những gì Mỹ làm không phải là phần chính của câu chuyện. Mỹ chỉ là một nhân vật phụ dễ thương thôi'. Còn nỗ lực của Trung Quốc mới là cốt truyện chính. Thật tuyệt vời và cũng thật đáng suy ngẫm cho người Mỹ.
Tâm Họa Mi
'Nhân vật phụ dễ thương' á? Trời ơi nghe mà đau lòng giùm luôn. Từ vai chính siêu anh hùng giải cứu thế giới giờ xuống làm vai phụ đứng vỗ tay. Nhưng mà cụ thể thì Trung Quốc họ đã làm gì? Họ có bí kíp gì mà ghê gớm vậy anh Sâm? Anh kể chi tiết cho quatdienna nghe với.
Sâm Uyên Bác
Để hiểu được điều này, chúng ta phải quay ngược thời gian một chút, về khoảng hai thập kỷ trước. Lúc đó, Bắc Kinh đã bắt đầu đưa ra những quyết định chiến lược cho một mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững hơn. Họ không chỉ hô hào khẩu hiệu, mà họ bắt tay vào xây dựng chuỗi cung ứng và đầu tư vào lưới điện.
Tâm Họa Mi
Hai mươi năm trước à? Lúc đó em nhớ Trung Quốc còn đang nổi tiếng là công xưởng thế giới, khói bụi mù mịt, ô nhiễm kinh khủng mà. Hồi đó ai mà nghĩ tới chuyện họ làm năng lượng sạch đâu. Chắc lúc đó họ cũng phải đấu tranh dữ lắm mới thay đổi tư duy được như rứa.
Sâm Uyên Bác
Chính xác. Trước đây, sự tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc phải đánh đổi bằng ô nhiễm không khí từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Nhưng Qin Haiyan, phó chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Gió Thế giới, nói rằng bây giờ phát triển kinh tế và giảm khí thải không còn mâu thuẫn nữa. Đầu tư vào chuỗi cung ứng mạnh mẽ đã khiến năng lượng tái tạo không chỉ dồi dào mà còn cực rẻ.
Tâm Họa Mi
Cái này hay nè. Nghĩa là họ biến cái khó thành cái lợi thế. Em nghe nói bây giờ Trung Quốc xuất khẩu tuabin với pin đi khắp thế giới luôn hả anh? Kiểu như là 'trùm' bán sỉ đồ chơi năng lượng sạch cho toàn cầu rồi. Tuyệt vời!
Sâm Uyên Bác
Họ xuất đi khắp nơi, từ Pakistan đến Nigeria, rồi sang cả Brazil. Hãy hình dung thế này, ở huyện Trương Bắc, nằm giữa Bắc Kinh và rìa cao nguyên Mông Cổ, những cánh quạt tuabin gió khổng lồ đang quay tít. Trên đường, xe tải chở những cánh quạt dài bằng hai sân bóng rổ. Đó là một hình ảnh choáng ngợp về quy mô công nghiệp.
Tâm Họa Mi
Dài bằng hai sân bóng rổ luôn? Trời ơi, tưởng tượng mình đứng kế bên chắc mình như con kiến quá. Mà anh Sâm nè, em có đọc được là năm 2024, hơn một phần tư tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đến từ gió, mặt trời và pin. Con số đó có đúng không anh? Nghe hư cấu quá vậy.
Sâm Uyên Bác
Đó là số liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA), một tổ chức rất uy tín. Điều này cho thấy họ không làm chơi, mà làm thật và kiếm tiền thật. David Fishman, một chuyên gia tư vấn ở Thượng Hải, có một so sánh rất thú vị: 'Những người từng vung búa xây dựng bất động sản thương mại giờ đang vung búa lắp đặt các tấm pin mặt trời'.
Tâm Họa Mi
Chuyển đổi cơ cấu lao động ngoạn mục ghê. Từ xây nhà lầu chuyển sang xây nhà máy điện. Vậy là họ giải quyết được cả bài toán kinh tế khi bất động sản đi xuống. Thông minh thiệt sự. Trong khi đó, nhìn lại ông Mỹ, sao em thấy cứ loay hoay mãi thế nhỉ? Cứ đi tới hai bước rồi lùi một bước.
Sâm Uyên Bác
Em nói 'lùi một bước' còn là nhẹ đấy. Jesse Jenkins, giáo sư tại Princeton, ví von rằng: 'Chúng ta lẽ ra đã tiến hai bước theo luật khí hậu trước đây. Giờ chúng ta có thể chỉ tiến một bước, và chính quyền Trump đang đứng cản đường ngay cả bước đi đó'. Sự thiếu nhất quán là điểm yếu chí mạng của Mỹ so với sự hỗ trợ chính sách mạnh mẽ, kiên định suốt nhiều thập kỷ của Trung Quốc.
Tâm Họa Mi
Thật là tiếc quá đi. Em nhớ hồi xưa Mỹ cũng có nhiều chương trình hay lắm mà. Nhưng mà cứ mỗi lần đổi tổng thống là đổi chính sách xoành xoạch như lật bánh tráng rứa thì làm sao doanh nghiệp họ dám đầu tư lâu dài được. Chẳng trách sao mấy dự án như ở Humboldt Bay bị 'đắp chiếu'.
Sâm Uyên Bác
Và không chỉ là chuyện chính sách đâu. Theo các báo cáo từ CREA, Trung Quốc và Ấn Độ là những nơi có sự gia tăng phát thải lớn nhất, nhưng họ cũng đang là nơi chuyển đổi nhanh nhất. Năm 2025, xu hướng năng lượng của Trung Quốc đã tiến gần hơn đến các mục tiêu của Hiệp định Paris. Họ đang chạy nước rút trong khi Mỹ đang đứng lại cãi nhau xem giày ai đẹp hơn.
Tâm Họa Mi
Ví von của anh Sâm lúc nào cũng 'đắt' hết. Nhưng mà anh ơi, em thắc mắc là Mỹ họ có thấy được điều đó không? Chẳng lẽ họ cứ để yên cho Trung Quốc vượt mặt dễ dàng như vậy sao? Mỹ nổi tiếng là hiếu thắng mà, đâu có chịu thua ai bao giờ.
Sâm Uyên Bác
Câu trả lời nằm ở xung đột quan điểm và lợi ích nhóm, điều mà chúng ta sẽ bàn sâu hơn. Nhưng về mặt bối cảnh, em phải hiểu là Trung Quốc đã tận dụng 'cửa sổ cơ hội' mà các chuyên gia đã cảnh báo từ những năm 2000. Họ đã chọn đi tắt đón đầu về công nghệ, trong khi Mỹ vẫn còn vướng bận quá nhiều với các nguồn năng lượng truyền thống như dầu khí và than đá.
Tâm Họa Mi
À, ra là vậy. Một bên là quyết tâm đổi mới, chấp nhận đau thương ban đầu để đi đường dài. Một bên là cứ luyến tiếc cái cũ, cái lợi trước mắt. Mà em nghe nói bên Mỹ, chính quyền mới họ còn muốn quay lại dùng than đá với dầu khí nhiều hơn nữa hả anh? Nghe nó cứ sai sai trong thời đại này sao á.
Sâm Uyên Bác
Đó chính là nghịch lý lớn nhất. Taylor Rogers, người phát ngôn Nhà Trắng, đã tuyên bố rằng việc quay lại với khí đốt tự nhiên, hạt nhân và 'than sạch tuyệt đẹp' là những chính sách hợp lý để hạ giá năng lượng. Họ gọi các chính sách xanh trước đây là 'không được lòng dân'. Thật tuyệt vời khi thấy họ dùng những từ ngữ hoa mỹ như 'than sạch tuyệt đẹp' để mô tả một nguồn năng lượng đang bị thế giới loại bỏ dần.
Tâm Họa Mi
'Than sạch tuyệt đẹp'? Chị đẹp nghe mà muốn xỉu ngang. Than mà sạch với đẹp nỗi gì trời. Chắc họ đang cố gắng tô hồng cho cái cũ để mị dân thôi. Nhưng mà dân Mỹ họ có tin không anh? Chứ em thấy mấy người trẻ bây giờ họ ý thức về môi trường cao lắm mà.
Sâm Uyên Bác
Đó là một cuộc chiến nội tâm của nước Mỹ, Tâm ạ. Và trong khi họ đang giằng xé nội tâm, thì Trung Quốc đã lặng lẽ chiếm lĩnh thị trường, tạo ra công ăn việc làm và định hình lại bản đồ năng lượng thế giới. Chúng ta đang chứng kiến một sự chuyển giao quyền lực mềm thông qua các tấm pin mặt trời và cánh quạt gió.
Tâm Họa Mi
Nghe anh phân tích mà thấy lo cho tương lai của mấy bạn Mỹ ghê. Mà cụ thể là cuộc xung đột này nó căng thẳng tới mức nào anh? Có phải chỉ là chuyện cãi nhau trên tivi không hay là nó ảnh hưởng tới túi tiền, tới cơm áo gạo tiền của người dân thiệt?
Sâm Uyên Bác
Nó ảnh hưởng trực tiếp và tàn khốc hơn em nghĩ nhiều. Hãy nhìn vào những gì chính quyền Trump đang làm. Trong 11 tháng qua, họ đã tháo dỡ sự hỗ trợ của liên bang cho ngành công nghiệp gió và mặt trời. Luật chi tiêu mới của Đảng Cộng hòa đã chấm dứt các ưu đãi thuế sớm hơn dự kiến nhiều năm. Điều này đẩy hàng ngàn dự án trên khắp nước Mỹ vào tình trạng 'ngàn cân treo sợi tóc'.
Tâm Họa Mi
Hàng ngàn dự án bị treo? Nghĩa là biết bao nhiêu công nhân bị mất việc, bao nhiêu kỹ sư ra đường đứng. Giống như anh chàng Chris Mikkelsen ở đầu chương trình đó, ảnh khóc vì cơ hội cho con cái ảnh bị mất đi. Thấy thương ghê gớm. Mà sao họ lại gọi năng lượng xanh là 'lừa đảo' được nhỉ? Em thấy nó rõ ràng là tốt mà.
Sâm Uyên Bác
Họ lập luận rằng năng lượng tái tạo làm tăng lạm phát và gây thảm họa kinh tế. Tổng thống Trump chạy đua với cương lĩnh 'thống trị năng lượng', nghĩa là khai thác tối đa dầu khí để hạ giá thành. Ông ấy gọi biến đổi khí hậu là 'trò lừa đảo vĩ đại nhất'. Thậm chí, họ còn đang tìm cách loại bỏ các luật kiểm soát ô nhiễm quan trọng đối với xe hơi và nhà máy điện.
Tâm Họa Mi
Trời ơi, nghe mà thấy 'ngộp thở' theo nghĩa đen luôn á. Bỏ luật kiểm soát ô nhiễm thì khác nào bảo mọi người cứ xả khói thoải mái đi. Trong khi cả thế giới đang cố gắng giảm bớt từng chút khí thải. Vậy là Mỹ đang đi ngược chiều trên đường cao tốc luôn rồi. Chị đẹp thấy cái này nguy hiểm quá nha.
Sâm Uyên Bác
Chính xác là đi ngược chiều. Và không chỉ dừng lại ở đó. Hãy nhớ lại những gì chúng ta biết về các cam kết tranh cử của ông Trump: thuế quan, nhập cư, và chống xe điện. Ông ấy muốn bãi bỏ các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu, chặn các bang như California tự đặt ra quy định về xe điện. Một cuộc chiến toàn diện nhắm vào các di sản khí hậu của thời Biden.
Tâm Họa Mi
Thảo nào mà mấy hãng xe điện, mấy công ty làm năng lượng sạch ở Mỹ họ lao đao. Nhưng mà anh Sâm ơi, nếu Mỹ không làm thì Trung Quốc họ làm, rồi sau này Mỹ muốn mua lại công nghệ thì có phải tốn tiền gấp mấy lần không? Tính già hóa non là đây chứ đâu.
Sâm Uyên Bác
Câu trả lời cuối cùng của bạn là gì cho một quốc gia tự nguyện từ bỏ vị thế dẫn đầu? Trung Quốc hiện nay không chỉ sản xuất cho họ, mà họ đang giúp các nước khác giảm phát thải nhờ xuất khẩu xe điện, linh kiện điện gió giá rẻ. Lauri Myllyvirta, một nhà phân tích hàng đầu, chỉ ra rằng phát thải của Trung Quốc đã đi ngang hoặc giảm trong 18 tháng qua. Lần đầu tiên tăng trưởng nhu cầu năng lượng không dẫn đến tăng phát thải.
Tâm Họa Mi
Tin này là tin vui chấn động nè! Trung Quốc mà giảm được phát thải thì cả thế giới được nhờ. Vậy là họ chứng minh được là có thể vừa giàu lên vừa xanh sạch hơn. Còn Mỹ thì cứ loay hoay với cái mớ lý thuyết 'lừa đảo' gì đó. Em thấy giống như Mỹ đang tự bắn vào chân mình vậy á.
Sâm Uyên Bác
Một hình ảnh so sánh rất trực quan, Tâm ạ. Jeremy Wallace gọi Mỹ là 'đứng bên lề cuộc chiến quốc tế'. Trong khi Trung Quốc trở thành 'nhân vật chính', thì Mỹ lại tự biến mình thành kẻ ngoài cuộc. Và điều trớ trêu là, các dự án năng lượng mặt trời và gió quy mô lớn hiện nay cung cấp năng lượng cạnh tranh về chi phí hơn nhiều so với khí đốt và than đá. Nghĩa là Mỹ đang từ chối món hàng ngon, bổ, rẻ để chọn món đắt và độc hại.
Tâm Họa Mi
Thiệt là khó hiểu hết sức. Chắc là do mấy ông trùm dầu mỏ tác động mạnh quá ha anh? Nhưng mà nhìn xa hơn chút, nếu Mỹ cứ tiếp tục như vầy thì năm 2025 và mấy năm sau nữa, họ sẽ bị tụt hậu xa lắm luôn. Lúc đó muốn đuổi theo cũng hụt hơi.
Sâm Uyên Bác
Đúng vậy. Jesse Jenkins ước tính rằng từ nay đến năm 2035, Mỹ sẽ mất đi một lượng điện mặt trời và gió tương đương với 'hơn toàn bộ đóng góp của tất cả các nhà máy điện hạt nhân hoặc than đá của chúng ta'. Đó là một sự thụt lùi lịch sử. Chúng ta đang nói về việc đánh mất một động lực tăng trưởng kinh tế chủ chốt, chứ không chỉ là vấn đề môi trường đâu.
Tâm Họa Mi
Nhắc tới kinh tế là đụng tới chén cơm manh áo liền. Anh nhớ cái ông Mikkelsen ở Eureka không? Ổng nói giọng ổng run lên vì xúc động khi nghĩ tới cơ hội cho bọn trẻ. Giờ dự án bị hủy, 270 việc làm dài hạn bay màu. Đó là chưa kể tới bao nhiêu dịch vụ ăn theo nữa. Chị đẹp thấy buồn cho cái thị trấn ven biển cũ kỹ đó ghê.
Sâm Uyên Bác
Đó là bi kịch của những chính sách vĩ mô tác động lên số phận vi mô. Eureka chỉ là một ví dụ điển hình. Những cọc gỗ cũ kỹ, những hàng rào rỉ sét của nhà máy bột giấy bỏ hoang ở đó như những chứng tích cho sự suy tàn. Họ đã hy vọng vào một làn gió mới, theo đúng nghĩa đen, nhưng giờ thì lại quay về với sự bế tắc. Ngược lại, hãy nhìn sang Giang Tô hay Trương Bắc của Trung Quốc.
Tâm Họa Mi
Bên đó chắc là nhộn nhịp lắm ha anh? Công nhân đi làm tấp nập, nhà máy chạy hết công suất. Em nghe nói việc làm trong ngành năng lượng sạch ở Mỹ năm ngoái tăng gấp 3 lần so với các ngành khác. Vậy mà giờ bị chặn lại thì uổng quá trời uổng. Bao nhiêu người trẻ muốn cống hiến, muốn làm việc có ý nghĩa cũng bị chặn đường.
Sâm Uyên Bác
Thật tuyệt vời khi em nhìn ra khía cạnh con người của vấn đề. Ở Trung Quốc, những người lao động từng xây dựng các tòa nhà chọc trời giờ đang lắp đặt tấm pin mặt trời. Sự chuyển dịch đó tạo ra sự ổn định xã hội. Còn ở Mỹ, sự bất định đang bao trùm. Các nhà đầu tư không dám bỏ tiền, các trường đại học không dám mở thêm ngành đào tạo mới vì sợ sinh viên ra trường thất nghiệp. Tác động dây chuyền là vô cùng lớn.
Tâm Họa Mi
Mà anh ơi, em thắc mắc là nếu Mỹ không làm, thì Trung Quốc họ bán đồ cho ai? Hay là họ tự sản tự tiêu? Nếu Mỹ đóng cửa, dựng hàng rào thuế quan lên thì Trung Quốc có bị ảnh hưởng không? Chắc cũng phải điêu đứng chút đỉnh chứ ha?
Sâm Uyên Bác
Câu hỏi rất hay. Tất nhiên là có ảnh hưởng, nhưng Trung Quốc đã đa dạng hóa thị trường từ lâu. Như tôi đã nói, họ bán cho Pakistan, Nigeria, Brazil. Họ đang trở thành đối tác tin cậy của các nước đang phát triển - Global South. Trong khi Mỹ dựng tường rào và cô lập mình, Trung Quốc lại mở rộng vòng tay và ảnh hưởng. Về lâu dài, ai sẽ là người có tiếng nói hơn trên trường quốc tế? Câu trả lời đã quá rõ ràng.
Tâm Họa Mi
Vậy là Mỹ tự mình hại mình rồi. Tự nhiên nhường sân chơi cho đối thủ. Giống như trong lớp học, bạn giỏi nhất tự nhiên nghỉ học, thì bạn giỏi nhì lên làm trùm thôi. Mà cái bạn trùm này lại còn siêng năng, chăm chỉ nữa chứ. Chị đẹp thấy tương lai này hơi bị 'căng' cho Mỹ nha.
Sâm Uyên Bác
Tương lai năm 2025 và xa hơn nữa đang vẽ ra một bức tranh rất khác lạ. Li Shuo đã nói một câu mà tôi cho là cốt lõi của vấn đề: 'Bạn có thể sẽ thấy Trung Quốc là hy vọng tốt nhất cho sự tiến bộ khí hậu toàn cầu trong những năm tới'. Một tuyên bố mà cách đây 10 năm, nếu ai nói ra chắc sẽ bị cười vào mặt.
Tâm Họa Mi
Đời đúng là không ai biết trước được chữ ngờ. Trung Quốc - hy vọng của thế giới về khí hậu. Nghe nó vừa lạ lẫm vừa đầy hy vọng. Vậy còn chúng ta, những người dân bình thường, chúng ta học được gì từ câu chuyện này hả anh Sâm? Chẳng lẽ cứ ngồi nhìn hai ông lớn đấu đá nhau rồi chờ xem ai thắng?
Sâm Uyên Bác
Bài học lớn nhất ở đây là sự kiên định và tầm nhìn dài hạn. Dù là quốc gia hay cá nhân, chúng ta không thể chạy theo những lợi ích ngắn hạn mà bỏ quên tương lai. Và một điều nữa, công nghệ và giải pháp xanh không còn là 'đồ chơi xa xỉ' nữa, nó là cơm ăn áo mặc, là động lực tăng trưởng thực sự. Ai nắm bắt được nó, người đó thắng.
Tâm Họa Mi
Hay quá! Nghĩa là mình cũng phải sống xanh, ủng hộ mấy cái năng lượng sạch này nọ. Dù mình nhỏ bé nhưng nhiều người nhỏ bé gộp lại cũng thành chuyện lớn mà ha. Với lại, biết đâu sau này Việt Nam mình cũng học hỏi được từ Trung Quốc, phát triển điện gió, điện mặt trời ầm ầm thì sao. Tuyệt vời!
Sâm Uyên Bác
Đó là một suy nghĩ rất tích cực, Tâm ạ. Thế giới đang thay đổi, và dòng chảy năng lượng sạch là không thể đảo ngược, dù có ai đó cố tình ngăn cản. Mỹ có thể tạm thời dừng lại, nhưng bánh xe lịch sử vẫn quay. Và Trung Quốc hiện đang là người cầm lái chiếc xe đó. Chúng ta hãy cùng chờ xem liệu Mỹ có tỉnh ngộ và quay lại đường đua hay không.
Tâm Họa Mi
Chương trình hôm nay thật sự mở mang tầm mắt cho chị đẹp và hy vọng là cả quatdienna nữa. Từ chuyện cái cảng cá ở Mỹ tới cánh đồng gió ở Trung Quốc, mọi thứ đều liên quan mật thiết với nhau. Cảm ơn anh Sâm đã dẫn dắt câu chuyện quá ư là lôi cuốn nha.
Sâm Uyên Bác
Cảm ơn Tâm, và cảm ơn quatdienna đã dành thời gian lắng nghe Goose Pod. Hãy nhớ rằng, mỗi sự lựa chọn của chúng ta hôm nay đều ảnh hưởng đến ngày mai. Câu chuyện về khí hậu chưa bao giờ là chuyện của riêng ai. Đó là cái kết cho buổi thảo luận hôm nay. Hẹn gặp lại các bạn vào ngày mai.

Năm 2025, Trung Quốc dẫn đầu giải pháp khí hậu toàn cầu, chiếm 74% dự án năng lượng tái tạo, trong khi Mỹ tụt hậu do chính sách thiếu nhất quán. Trung Quốc đầu tư chiến lược vào chuỗi cung ứng và lưới điện, biến năng lượng sạch thành động lực kinh tế. Mỹ, ngược lại, từ bỏ vị thế dẫn đầu, bỏ lỡ cơ hội tăng trưởng và ảnh hưởng.

How China, not the U.S., became the main climate solution story in 2025

Read original at NPR

Chris Mikkelsen, executive director of the Humboldt Bay Harbor District, stands on the site of a planned marine terminal in Eureka, Calif. that will assemble wind turbines. The Trump administration recently canceled more than $426 million in federal grants for the port. Julia Simon/NPR hide caption toggle caption Julia Simon/NPR EUREKA, Calif.

, and ZHANGBEI COUNTY, China– Twenty miles off the misty northern coast of California, off of Humboldt Bay, there's a plan to build offshore wind turbines to power more than two million American homes. The marine terminal that will assemble the turbines was supposed to be shovel-ready as soon as 2026, says Chris Mikkelsen, executive director of the Humboldt Bay Harbor District.

That's no longer realistic, he says, in part because the Trump administration recently canceled more than $426 million in federal grants for the port. The project now needs to find new sources of money. "Now we've been on pause since we got the news in August, we've been pencils down," Mikkelsen says.

"It very much contributed to the delay." The Trump administration is reversing federal support for renewable energy, which it labels as risky and unreliable. But across the Pacific ocean, America's biggest competitor, China, is heading in the opposite direction, says Li Shuo, director of China Climate Hub at the Asia Society.

China now dominates the global renewables sector. In the first half of this year, China built more solar than the rest of the world combined. China accounts for 74% of all large scale solar and wind under construction, according to the nonprofit Global Energy Monitor. The U.S. accounts for 5.9%. "It couldn't be a stronger contrast between the two countries," Li says.

China's bet on the green transition is paying off. More than a quarter of China's economic growth in 2024 came from wind, solar and battery technologies, according to the Centre for Research on Energy and Clean Air, a nonprofit. Energy experts say it's too early to know the full impact of the Trump administration's anti-renewable policies, but in the first half of 2025, U.

S. renewable investment fell by 36%. In an emailed statement, White House spokesperson Taylor Rogers writes, "Rolling back the unpopular Green Energy Scam and unleashing energy sources like natural gas, nuclear, and beautiful, clean coal are commonsense policies that will increase base load power, strengthen grid stability, and lower energy costs."

Large solar and wind projects provide more cost-competitive energy than natural gas, nuclear, and coal projects, according to financial services firm Lazard. By backtracking on renewable energy investments, the U.S. federal government is forfeiting a key driver of economic growth, says Jeremy Wallace, professor of China studies at Johns Hopkins University.

The U.S. is also now on the sidelines of the international fight to slow global warming. "What America does," he says, "is not the main part of the story. It's a cute side character." "China's efforts," Wallace says, "are the main story for fighting climate change." Wind turbines are pictured in Jinhu County, Huai'an City, in China's eastern Jiangsu province on September 22, 2025.

STR/AFP via Getty Images hide caption toggle caption STR/AFP via Getty Images In China, betting on renewables as a driver of growth In China's Zhangbei County, between Beijing and the edge of the Mongolian plateau, wind turbines' massive blades whoosh, turning in giant circles. On the roads, trucks carry turbine blades the length of two basketball courts.

The arid and sparsely inhabited high plains and deserts of China's northwest are home to much of China's renewable energy resources. China's renewable industry growth didn't happen overnight. Two decades ago, authorities in Beijing began making strategic decisions for a more sustainable model of economic growth, including building a supply chain for renewable energy technologies, and key investments in grid infrastructure.

In the past, China's economic growth came at the cost of air pollution from burning fossil fuels. No longer, says Qin Haiyan, vice president of the World Wind Energy Association. "Developing the economy and reducing carbon emissions to address climate change are no longer contradictory," Qin says. Investments in a robust network of supply chains have made renewables not just plentiful, but cheap, Li says.

China is now exporting turbines, solar panels and batteries around the world, from Pakistan to Nigeria to Brazil. Renewable technologies, both local and exports abroad, are a bright spot in China's slowing economy, especially its slumping real estate sector. " People who used to be swinging hammers building commercial real estate are now swinging hammers installing solar panels," says David Fishman, principal at the Lantau Group, a consulting firm in Shanghai.

"Of course you'd double, triple down on that." Li attributes China's success in renewable energy to "very consistent, predictable, and strong policy support" over multiple decades. The U.S., Li says, is demonstrating the exact opposite of consistency. The marine terminal in Eureka that plans to assemble wind turbines was supposed to be shovel-ready as soon as 2026, Mikkelsen says.

That's no longer realistic, he says. Julia Simon/NPR hide caption toggle caption Julia Simon/NPR The U.S. dismantles federal support for renewables On the coast of Eureka, Mikkelsen drives an old police cruiser past wooden houses and pine trees with hanging moss. "It's just an old seaside town," he says looking out the window.

The planned port, where the wind turbines will get constructed before being brought offshore, is on the site of an abandoned pulp mill. Piles of wooden logs are still visible through the rusted fences. "The remnants of what once was," Mikkelsen says. Mikkelsen says the wind project and port will "change the economic viability of our community."

His green eyes start to well up. "My voice gets a little shaky 'cause it's gonna make a better opportunity for our kids." Mikkelsen says he's still confused as to why the Trump administration decided to terminate the grants for the marine terminal. The combined wind and terminal projects aim to create as many as 270 long-term local jobs.

The White House press office did not respond directly to questions about the cancellation of grants for the marine terminal. Spokesperson Rogers said in her emailed statement, "President Trump's energy dominance agenda is critical to putting an end to Joe Biden's inflation crisis and economic disaster."

Mikkelsen says the administration that was recently elected, "really ran on a platform that we're gonna build back America. That we're gonna create jobs in rural America. Good, skilled, trained, high-paying jobs." Mikkelsen gestures around him at the pulp mill and the creaky dock under his feet. "There's no better place," he says.

Off the coast off of Eureka, Calif. there's a plan to build offshore wind turbines to power more than two million American homes. China accounts for 74% of all large scale solar and wind under construction, according to the nonprofit Global Energy Monitor. The U.S. accounts for 5.9%. Julia Simon/NPR hide caption toggle caption Julia Simon/NPR "Standing in the way" For the past eleven months the Trump administration has been dismantling federal support for wind and solar industries.

In 2022, the Biden administration was able to push through a climate law that helped bolster manufacturing for the renewables sector, and extended federal tax credits for wind and solar. The new GOP spending law passed this year ends those tax incentives years sooner than originally scheduled, throwing thousands of projects across the U.

S. into doubt. The Trump administration also canceled more than $13 billion in funds for green energy projects and tried to halt offshore wind projects already under construction. Trump is undercutting a growing U.S. renewable industry, says Jesse Jenkins, a professor of engineering at Princeton University and adviser to the Biden administration on the 2022 climate law.

In 2025, more than half of newly planned electricity capacity will come from solar and wind, according to the Energy Information Administration, a federal agency. A report from the business group E2 finds that last year, clean energy jobs grew three times faster than those in the rest of the workforce.

Jenkins and his team calculated the impact of the loss of federal tax incentives on the renewable energy sector. They estimate that between now and 2035, the U.S. will see far less solar and wind, the equivalent of "more than the entire contribution of all of our nuclear plants or coal plants," Jenkins says.

"We would've taken two steps forward under the prior [climate] law. Now we might take one step forward and what the Trump administration is doing is standing in the way of even that step," Jenkins says. A worker makes part of wind turbines at a factory in Lianyungang, in China's eastern Jiangsu province on September 18, 2025.

AFP/AFP via Getty hide caption toggle caption AFP/AFP via Getty "The best hope for global climate progress" China and the U.S. are still the world's two largest polluters driving global warming. But because of solar panels, wind turbines and batteries, their stories are now diverging. Jenkins says it's still hard to know what Trump administration anti-renewable energy policies means for America's planet-heating pollution.

In addition to rolling back renewable energy investments, the U.S. is looking to eliminate key pollution control laws, which will affect pollution standards for cars, trucks, power plants, and fossil fuel production. China's emissions have been flat or falling for 18 months, the first time energy demand growth hasn't resulted in more emissions, says Lauri Myllyvirta, lead analyst at the nonprofit Centre for Research on Energy and Clean Air.

China's emission reductions largely come down to the expansion of solar and wind, which are now cheaper than coal and gas. While China continues to build new coal power plants, it operates them mostly as backup, when hydropower isn't working or electricity demand is high, Myllyvirta says. Because of global Chinese exports of EVs, solar, and wind components, China is helping other countries reduce their own planet-heating emissions, too.

" I would argue the Chinese renewable energy story is probably the most important storyline to watch for the global climate agenda," Li says. "You'll probably see China as the best hope for global climate progress over the coming years." NPR's Julia Simon reported from Eureka, Calif., NPR's Anthony Kuhn reported from Zhangbei County and Beijing, and NPR's Cao Aowen contributed to this report in Zhangbei County and Beijing

Analysis

Conflict+
Related Info+
Core Event+
Background+